چندی پیش، حین تحلیل یک جفت‌ارز در تایم‌فریم پنج‌دقیقه‌ای، ناگهان به خودم آمدم و دیدم در تایم‌فریم یک‌ساعته دارم دنبال ساختار کلان بازار می‌گردم؛ بدون آن‌که بدانم دقیقاً چرا یا از کجا به این‌جا رسیدم. تجربه‌ای که شاید برای بسیاری از تریدرها آشنا باشد. در این مقاله تلاش می‌کنم این «گم شدن در چارت» را از منظر روانشناسی ترید در فارکس بررسی کنم و نشان دهم که چرا سناریونویسی دقیق پیش از شروع ترید، راه نجات از این سردرگمی است.
در ظاهر، تریدر دارد بازار را تحلیل می‌کند. اما در واقع، درگیر نوعی سرگردانی شناختی شده است. این سرگردانی معمولاً با تغییر بی‌دلیل تایم‌فریم، دنبال کردن حرکات بی‌ربط قیمت، و تلاش برای پیدا کردن فرصت‌هایی شروع می‌شود که از ابتدا در برنامه نبوده‌اند.
بازار، به‌ویژه در بازار فارکس با نقدشوندگی بالا و داده‌های لحظه‌ای، نوعی محیط با نویز بالا محسوب می‌شود. تریدرهایی که بدون سناریو وارد این محیط می‌شوند، در واقع با یک ذهن باز اما بی‌ساختار درگیر یک سیلاب اطلاعاتی می‌شوند. ذهن، طبق نظریه‌ی فیلتر بوردیک و آرمسترانگ (2019)، وقتی با اطلاعات زیاد ولی بی‌ساختار مواجه شود، به دنبال الگوهای تصادفی می‌گردد. همین می‌شود که «در چارت گم می‌شویم».
سناریونویسی یعنی ساختن نقشه‌ای پیش‌دستانه برای حرکات احتمالی بازار. به جای واکنش کور به کندل‌ها، سناریو یک سیستم تصمیم‌گیری مشروط می‌سازد: «اگر این شد، آنگاه آن». این ساختار شرطی، دقیقاً همان چیزی‌ست که ذهن در مواجهه با عدم قطعیت به آن نیاز دارد.
نکته‌ای که همیشه به آن فکر می‌کنم این است که بسیاری سناریو را با پیش‌بینی اشتباه می‌گیرند. اما در عمل، سناریو چیزی جز آماده‌سازی برای چند حالت مشخص نیست. مثلاً اگر نرخ بهره‌ی فدرال رزرو طبق پیش‌بینی بالا برود، چه اثری روی دلار دارد؟ اگر برعکس، تصمیم به توقف افزایش نرخ گرفته شود، چطور؟ سناریوها به ما کمک می‌کنند به‌جای غافلگیر شدن، حالت‌های مختلف را از قبل در ذهن پردازش کرده باشیم.
این اتفاق، صرفاً یک مشکل در سبک ترید نیست؛ ریشه در شناخت و رفتار دارد. نظریه‌ی «سرریز توجه» (Attentional Drift) توضیح می‌دهد که ذهن وقتی از هدف اصلی فاصله می‌گیرد، همچنان دنبال نقاط تحریکی (Triggers) در محیط می‌گردد تا خود را مشغول نگه دارد. مثلاً تریگری که در تایم‌فریم ۱۵ دقیقه دیده‌ایم، باعث می‌شود ناخودآگاه به سمت تایم‌فریم‌های دیگر برویم، دنبال تأییدیه یا رد آن بگردیم.
در بسیاری از مواقع، محرک‌هایی مانند یک الگوی کندلی یا یک حمایت تاریخی در چارت می‌توانند بدون برنامه قبلی، ذهن تریدر را به سمت ورود یا خروج از پوزیشن بکشانند. اما مشکل این‌جاست که این تریگرها خارج از سناریوی ما هستند و ما آمادگی مواجهه با پیامدهای آن‌ها را نداریم.
به‌جای این‌که صرفاً تحلیل‌گر بازار باشیم، باید تبدیل به طراح مدل ذهنی شویم. طراحی مدل یعنی ساختاردهی به ورودی‌های حسی و تحلیلی.
در بسیاری از سناریوهای ترید، از نظریه بازی‌ها استفاده می‌کنم تا بفهمم بازیگرهای بزرگ‌تر ممکن است چه واکنشی نشان دهند. مثلاً اگر بانک مرکزی یک کشور در موقعیت فشار اقتصادی باشد، احتمالاً برای کنترل تورم به سمت افزایش نرخ بهره می‌رود؛ حتی اگر رشد اقتصادی را قربانی کند. فهم این «بازی» کمک می‌کند ذهن من از پیش آماده باشد. این دیدگاه حتی در شرایطی که ما فقط یک چارتیست باشیم (تریدر بدون توجه به دیگر عوامل موثر قیمت به جز چارت) در چارت نیز وجود دارد.
تحلیل تکنیکال سنتی، بیشتر به شناسایی الگوهای تکرارشونده می‌پردازد. اما از نظر من، تحلیل تکنیکال واقعی، ساختن داینامیک رفتاری بازار است. یعنی به‌جای این‌که صرفاً دنبال الگو باشیم، بفهمیم چرا این الگو تکرار شده و چه متغیرهایی در بسترش نقش دارند.
در نهایت، آنچه مانع «گم شدن در چارت» می‌شود، نه سرعت بالای تحلیل، بلکه وجود ساختاری پیش‌فرض در ذهن است. ساختاری که بر پایه‌ی سناریونویسی، مدل ذهنی، درک سیاست‌های پولی و فهم بازی بازیگران بازار ساخته شده باشد. و براساس آنچه در تریدر های موفق و با تجربه دیدم و در حد توان اثر بالقوه آن را احساس کردم، روی فرم بودن است. داشتن ذهن آماده و روی فرم در هنگام دیدن چارت.
اگر ما برای ورود به یک معامله، به این همه ساختار و سناریو نیاز داریم، آیا واقعاً آن معامله برای ما طراحی شده؟ یا ما داریم خودمان را برای شرایطی آماده می‌کنیم که شاید هیچ‌وقت رخ ندهد؟
این‌جاست که روانشناسی ترید در فارکس، به‌جای مجموعه‌ای از توصیه‌های ذهنی، به یک ابزار ساختاری برای تصمیم‌گیری دقیق تبدیل می‌شود.
کلیه حقوق برای این وبسایت میباشد و هرگونه کپی برداری پیگرد قانونی دارد.
فقط می توانید از حروف انگلیسی و اعداد استفاده کنید. نام کاربری باید با حروف شروع شود
کد تایید را وارد کنیداجباری
می‌خواهیم اعلان‌هایی را برای آخرین اخبار و به‌روزرسانی‌ها به شما نشان دهیم.
