پامپ و دامپ چیست؟

برای درک بهتر پامپ و دامپ ارز دیجیتال، ابتدا باید با مفهوم عرضه و تقاضا آشنا شویم. در بازارهای آزاد، قیمت یک کالا یا ارز تحت تأثیر دو عامل اصلی قرار می‌گیرد: عرضه و تقاضا. زمانی که تقاضا برای یک کالا یا ارز بالا می‌رود (یعنی افراد بیشتری به خرید آن تمایل دارند)، قیمت افزایش می‌یابد. برعکس، اگر عرضه یک کالا زیادتر از تقاضا باشد (یعنی تعداد زیادی از آن کالا یا ارز در بازار وجود داشته باشد و مشتری برای خرید آن کم باشد)، قیمت کاهش می‌یابد.

چگونه پامپ و دامپ ارز دیجیتال کار می‌کند؟

با پیش درآمدی از تعریف بالا میدانیم پامپ و دامپ در معنای لغوی به معنای افزایش و کاهش ناگهانی قیمت است. مثل افزایش 124 درصدی ارز فلان یا کاهش 140 درصدی ارز بهمان. در ادامه قرار است بدانید واقعیت این فرآیند در بازار ارزهای دیجیتال یا همان کریپتو چیست؟ در این فرآیند، شخص A در جایگاه عرضه‌کننده قرار می‌گیرد و با فریب دیگر افراد، آن‌ها را در موقعیت تقاضا قرار می‌دهد. یعنی، او ارزهای کم‌ارزش و ناشناخته‌ای را که ممکن است حتی خودش ایجاد کرده باشد، به دیگران می‌فروشد. وقتی این ارزها به دلیل افزایش تقاضا ساختگی رشد می کنند، شخص A سود بزرگی می‌برد. اما زمانی که نوبت به دیگر خریداران می‌رسد که از این ارزها به فروش برسانند و نقدینگی و سود خود را از این افزایش قیمت دریافت کنند، دیگر خریداری برای آن ارز وجود ندارد و آن‌ها با زیان‌های سنگین روبه رو می شوند.

پامپ و دامپ با منشا طبیعی بازار و یا مصنوعی؟

آنچه تجربه به من آموخته این است که هرگونه افزایش ناگهانی و سپس کاهش ناگهانی قیمت همان سفته بازی های مصنوعی بازار هستند چرا که آن کاهش ناگهانی بعد از پامپ رد پای همان افراد A هستند که سود را به جیب زده و رفته اند. از سوی دیگر در بازار آزاد قرار نیست عرضه و تقاضا همیشه در یک روند نرمال باشند، بازی عرضه و تقاضا در بازار کشمکش های خود را نیز دارد. پامپ و دامپ طبیعی بازار عمدتا تک فرآیندی است. یعنی چه؟ یعنی یا ناگهان ارز دچار پامپ (افزایش شدید قیمت) یا دامپ (ریزش شدید قیمت) می شود. اما در زمان کم هردو باهم اتفاق نمی افتند.

احمق بزرگتر چیست؟

نظریه احمق بزرگ‌تر (Greater Fool Theory) بیان می‌کند که فرد می‌تواند کالایی را با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی آن بخرد و سود کند، به شرطی که بتواند آن را به فرد دیگری با قیمتی بیشتر بفروشد. این فرآیند تا زمانی ادامه می‌یابد که خریداران جدیدی حاضر به پرداخت قیمت‌های بالاتر باشند. اما زمانی که تقاضا متوقف شود (حباب قیمت از بین برود)، قیمت سقوط کرده و به ارزش واقعی نزدیک می‌شود. در نهایت، زمانی که این روند به اوج خود می‌رسد، کسانی که آخرین بار وارد بازار می‌شوند (یعنی همان کسانی که خرید را از افراد قبلی انجام داده‌اند) متوجه می‌شوند که دیگر هیچ خریداری برای ارزهایشان وجود ندارد و به زیان سنگینی دچار می‌شوند که میشوند.

صاحب سود، صاحب ضرر

صاحب سود جریان پامپ و دامپ های مصنوعی بازار کاملاً مشخص است، همان فردی که ارز را با قیمت پایین خریداری کرده و حالا در قیمت‌های بالاتر به فروش رسانده است. اما ضرر در این فرآیند برای احمق بزرگتر‌های نهایی است. کسانی است که از هیجان و طمع دست به خریدهای بعدی زده‌اند، بدون اینکه از وضعیت واقعی ارزش آن ارز آگاه باشند.

پامپ و دامپ ارز دیجیتال از دیدگاه اخلاقی

بازار آزاد نماد «آزادی انسان» است، و بنابراین می‌توان گفت که در هر بازاری، حتی با وجود دستکاری‌ها و سفته‌بازی‌ها، نمی‌توان انتظار داشت که هیچ روند غیرطبیعی در عرضه و تقاضا رخ ندهد. این به معنای آن نیست که هرگونه فرآیند دستکاری و مصنوعی به نوعی مجاز یا اخلاقی است،نه! بلکه باید قبول کنیم که چنین رفتارهایی در بازارهای آزاد همواره وجود خواهند داشت. بنابراین نباید  با درخواست هایی همچون افزایش نظارت های دولتی (توسعه بروکراسی) که درنهایت هم هیچ آورده ای نخواهند داشت بلکه این دستکاری هارا سازماندهی تر هم می کنند، اجازه دخل و تصرف به بازار را بدهیم. آنچه باید انجام داد افزایش دانش ماست تا در چنین فرآیندی زیان ده نباشیم و «آزادی» خود را بدور از توسعه بروکراسی حفظ کنیم.

سخن نهایی؛ آنچه باید انجام دهیم

با این حال، به جای تمرکز بر نظارت‌های سنتی و سختگیرانه، می‌توان به استفاده از ابزارهای تحلیل دقیق‌تر و شفافیت بیشتر در فعالیت‌های بازار اشاره کرد. استفاده از تکنولوژی‌های مدرن می‌تواند به کاربران کمک کند تا بیشتر از همیشه از فرآیندهای بازار آگاه شوند و برای اتخاذ تصمیمات منطقی‌تر، اطلاعات بیشتری در دست داشته باشند.